Dan kada je gorio Hilandar
Izvor: Srna
Duhovna svetinja Srba i cijelog pravoslavnog svijeta Hilandar gorjela je na današnji dan 2004. godine, a u plamenu je uništen veliki dio čuvenog manastira.
Vatra, koja se širila preko krovova, potpuno je uništila dio manastirskog kompleksa – od igumanove kelije, preko gostoprimnice sve do Pirga Svetog Save.
Izgorjeli su manastirski konaci iz perioda od 14. do 19. vijeka i četiri paraklisa – male unutrašnje crkve.
Požar se širio od dimnjaka u konaku Igumenarija na zapadnoj strani. Monasi su u prvom trenutku uspjeli da lokalizuju i čak ugase požar na donjem spratu Igumenarije.
Međutim, na nedostupnim mjestima tinjanje se nastavilo i zahvatilo drvenu gredu koja je vodila do krova sa druge strane zgrade zapalivši drvenu krovnu konstrukciju prekrivenu kamenim pokrivačem.
Pošto je manastir, kao srednjovjekovno naselje, sačinjen od objekata u nizu, požar se veoma brzo prenio preko krovne konstrukcije cijele sjeverne polovine manastira, sve do paraklisa Svetog Arhangela Mihaila i pirga Svetog Save…
U prvim satima monasi su pokušali da savladaju stihiju i da evakuišu najugroženije sveštene predmete i dragocjenosti. U crkvi je odslužen i kratak moleban pred čudotvornom ikonom Bogorodice Trojeručice.
Vatrogasci su uspjeli da savladaju nepristupačan svetogorski teren i stignu tek ujutru.
Konaci su gorjeli satima, jer se požar spuštao na niže spratove postepeno, nakon što bi drvena konstrukcija izgorjela i popuštala pod težinom obrušenih kamenih ploča krovnog pokrivača.
Vjetar je doprinio širenju požara na cijelu sjevernu polovinu manastirskog kompleksa, a u isto vrijeme je spriječio da se on prenese južno sa Igumenarije na trpezariju kralja Milutina. Na taj način najvrednije dragocjenosti, sveštene ikone i rukopisno nasljeđe ostali su sačuvani od potpunog uništenja.
Hilandarskom bratstvu su među prvima u pomoć pritekli monasi iz svetogorskih manastira. Sljedećeg dana stigla je i pomoć same Sveštene opštine Svete Gore iz Kareje, grčke države, vojske…
Hilandar je i ranije stradao u velikim požarima – tako je 1722. godine, po riječima savremenika, vatra gutala sve od pirga Svetog Save do pirga Svetog Đorđa.
Ipak, najrazorniji požar bio je 4. marta 2004. godine. Uništeno je i teško oštećeno 5.897 metara kvadratnih ili blizu 55 odsto korisne površine.
Paraklis Svetih 40 mučenika potpuno je nestao, paraklisi Svetog Dimitrija, Svetog Save i Svetog Nikole značajno su bili oštećeni…
Očekuje se da će obnova Hilandara biti završena u potpunosti 2022. godine.
Sveta carska srpska lavra Hilandar i jedan od najznačajnijih duhovnih i kulturnih središta srpskog naroda, nalazi se na Svetoj Gori, autonomnoj monaškoj zajednici u sjevernoj Grčkoj, na istočnom kraku poluostrva Halkidiki.
Osnovali su ga na ruševinama starijeg manastira 1198. godine bivši veliki župan Stefan Nemanja /1166-1196/ i njegov najmlađi sin Rastko, kasnije Sveti Sava.
