Kako će se Istočno Sarajevo razvijati u narednih nekoliko godina?

Autor: Filter/Mira Kostović

Odbornici Skupštine grada Istočno Sarajevo usvojili su Nacrt strategije razvoja grada za period od 2023. do 2029. godine. Strategija je orjentisana na razvoj kroz stvaranje poslovnog ambijenta, a ovaj dokument afirmiše otvorenost i jačanje identiteta Istočnog Sarajeva.

Investicije, bolji životni standard i zdravija životna sredina neki su od ključnih ciljeva istaknutih u Strategiji razvoja Istočnog Sarajeva do 2029. godine. Strategiju su radili profesori Ekonomskog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu, radnici Gradske razvojne agencije i Gradske uprave.

Na tematskoj sjednici, odbornicima je predstavljen obiman dokument u kome su analizirane osnovne snage i slabosti, te utvrđeni pravci razvoja Istočnog Sarajeva u narednim godinama.

Šta je snaga Istočnog Sarajeva?

Osnovne prednosti grada i snaga za veći privredni razvoj su geografski položaj, perspektivno tržišno okruženje, te Jahorina kao najznačajnija turistička destinacija u BiH.

Istočno Sarajevo je administrativno središte brojnih regionalnih, entitetskih i državnih institucija i ustanova, obrazovno-naučno središte istočnog dijela Republike Srpske i ima zaokružen sistem primarne i sekundarne zdravstvene zaštite.

Ovo je grad u kome se broj stanovnika povećava jer ima pozitivan migracioni saldo u periodu 2016-2020. godina. Značajan pokazatelj za mogućnost privrednog razvoja je i taj da radno aktivno stanovništvo (15-64 godine) čini 65,86% odsto stanovnika Istočnog Sarajeva.

Kao prednosti izdvajaju se i raspoloživost bazičnih prirodnih resursa i razvijenost i ekspanzija tržišta nekretnina.

Šta su slabosti Istočnog Sarajeva?

Prva slabost koja se primjećuje je nepostojanje jedinstvene urbane cjeline, odnosno nedovoljna infrastrukturna povezanost između opština, potom loš i neadekvatan javni prevoz i saobraćajne gužve. U gradu se bilježi i mali udio tehnološki naprednih industrija sa većim učešćem dodate vrijednosti – nizak nivo domaćih i međunarodnih investicija. Istočno Sarajevo trenutno nema prepoznatljiv imidž, a ni status univerzitetskog grada nije dovoljno iskorišćen.

Iako obje oblasti imaju veliki potencijal za razvoj, turizam i poljoprivreda nisu dovoljno povezani, a ni raspoloživi prirodni resursi se ne koriste u mjeri u kojoj bi to bilo dovoljno za veći privredni razvoj.

Pristup gasovodnoj mreži je ograničen, mala teritorija je pokrivena sistemom daljinskog grijanja. Problem su i odsustvo planske izgradnje i bespravna gradnja. Teritorija grada nije u dovoljnoj mjeri pokrivena kanalizacionim mrežama, a ne postoji tretman industrijskih otpadnih voda. Neadekvatno je i upravljanje čvrstim otpadom – nema selekcije i tretiranja otpada, reciklaže. Na području grada nema dovoljno parking mjesta, nedostaju sportski objekti.

Jedan od problema je nedostatak stručnih kadrova u zdravstvenim ustanovama koji zbog boljih plata odlaze u Sarajevo.

Prilike za razvoj

Kao prva prilika za razvoj ističe se spremnost ključnih institucija Republike Srpske da se obnovi i unaprijedi stateški značaj Grada Istočno Sarajevo, izgradi infrastruktura i unaprijedi kvalitet života njegovih građana.

Korak naprijed bio bi usklađen razvoj turizma i poljoprivrede, kao i iskorištavanje potencijala Univerziteta u Istočnom Sarajevu i stavljanje znanja u funkciju održivog razvoja grada. Potrebno je iskoristiti geografsku poziciju i tržišne potencijale grada za razvoj inovativnije privredne strukture, većeg nivoa tehnološke intenzivnosti i dodate vrijednosti.

Prilika za razvoj je i ciljano privlačenje stranih investicija, te realizacija koncepta zelenog grada kroz provođenje procesa dekarbonizacije. U gradu je moguće unaprijediti efikasnost javne uprave i upravljanje održivim razvojem pomoću realizacije koncepta pametnog grada.

Od značaja bi bilo dobijanje statusa ”Univerzitetske bolnice” za Bolnicu „Srbija“ jer bi to unaprijedilo sekundarni i razvilo tercijarni nivo zdravstvene zaštite. Još jedna od prilika koja se izdvaja je intenzivnije povezivanje sa dijasporom.

Šta nam je najvažnije?

Ono što se predlaže je strateško fokusiranje među kojima je prvo i najvažnije optimizacija privrede.

Investicije je potrebno usmjeriti na djelatnosti koje generišu veću dodanu vrijednost, povezati privredu i naučno-istraživačku zajednicu a investicije usmjeriti u strateški odabrana područja koja obezbjeđuju mogućnost za kvalitetan rast i održiv razvoj. Predloženo je zakruživanje proizvodnih lanaca oslonjenih na domaće resurse, plasman poljoprivrednih proizvoda kroz turizam.

Drugi strateški fokus trebalo bi da bude vezan za dobijanje prestoničkog statusa, navodi se u Strategiji razvoja Istočnog Sarajeva. Ovaj grad i njegove opštine imaju neprocjenjivu ulogu u stvaranju Republike Srpske. Time bi se obnovio i afirmisao stateški značaj grada Istočnog Sarajeva, te bi se kroz povećan broj institucija od javnog značaja sa sjedištem u gradu, uz prigodne propratne događaje, unaprijedio imidž grada i u javnosti kreirala percepcija drugog najznačajnijeg centra u Republici Srpskoj.

Treći strateški fokus je usmjeren na projekte u oblasti izgradnje infrastrukture i saobraćaja, s obzirom na to da veoma brz tempo razvoja grada u poslijeratnom periodu nije pratila pravovremena i efikasna izgradnja odgovarajuće saobraćajne, komunalne, energetske, ekološke i turističke infrastrukture.

Četvrti strateški fokus se odnosi na viziju uspostavljanja zelenog i pametnog grada. Moderni gradovi teže ostvarenju modela zelenog i pametnog grada u skladu sa orijentacijom izloženom u ciljevima održivog razvoja Ujedinjenih nacija.

Peti strateški fokus je usmjeren na oblast turizma. U okviru njega potrebno je raditi na izgradnji vidljivosti i prepoznatljivosti turističke destinacije, izgradnji turističke infrastrukture, unapređenju turističke ponude, kao i aktiviranju svih onih turističkih potencijala koji bi u budućnosti mogli da mapiraju grad Istočno Sarajevo kao prepoznatljivu i poželjnu turističku destinaciju u regionu i šire.

Nacrt strategije razvoja usvojen je jednoglasno. Uskoro opširniji izvještaj sa sjednice.