Sveti Petar Dabrobosanski – zaštitnik grada Istočno Sarajevo
Izvor: Grad Istočno Sarajevo
Grad Istočno Sarajevo proslaviće 17. septembra svoju krsnu slavu – Svetog Petra Dabrobosanskog.
Sveti Mitropolit Petar Dabrobosanski (svetovno Jovan Zimonjić; 24. jun 1866 — 1941) je srpski svetitelj.
Bio je mitropolit zahumsko-hercegovački (27. maj 1903 — 7. novembar 1920) i mitropolit dabrobosanski (7. novembar 1920—1941). Odlikovan je Ordenom Svetog Save I stepena, Bijelim orlom II reda i Karađorđevom zvijezdom.
Za njegovo vrijeme u Mitropoliji dabrobosanskoj podignuti su i osvećeni hramovi u Kaknju, Brezi, Mokrom kod Pala, Hadžićima, Turbetu i Kiseljaku, crkvena zvona u Rudom, u novosagrađenoj crkvi u Brezi, crkveni toranj u Bugojnu, zvona i kapela u Osojnici kod Zenice. Pred rat, u Novom Sarajevu podignut je Hram Preobraženja Gospodnjeg koji je 8. septembra 1940. godine osvetio patrijarh srpski Gavrilo, uz sasluženje mitropolita Petra, vladike žičkog Nikolaja i drugih srpskih arhijereja. Prema podacima iz 1935. godine u eparhiji je bila 81 crkva i kapela. Samo 1935. godine sagrađene su 3 crkve i 2 kapele, a popravljeno je 9 kapela i 4 crkve. Izrađivani su novi ikonostasi, obraćena je pažnja na škole i na katihizacije.
Napad nacističke Njemačke na Jugoslaviju 6. aprila 1941. godine zatekao je mitropolita Petra u Sarajevu. Poslije njemačkog bombardovanja Sarajeva, na Veliku Srijedu 1941, u pratnji protojereja Stevana Petrovića, sekretara Crkvenog suda, mitropolit se privremeno sklonio u manastir Svete trojice kod Pljevalja. Po kazivanju očevidaca, mitropolit je došavši u manastir bio potišten i ljutio se na protu Stevana što ga je nagovorio da napusti Sarajevo, „jer bi bolje bilo da sam ostao sa svojim narodom”. Na Vaskrs je služio u manastiru Svete trojice. Drugog dana Vaskrsa 21. aprila 1941. godine vratio se u Sarajevo. Želio je da bude sa svojim narodom bez obzira na to što su ustaše po Sarajevu hapsile, mučile i ubijale Srbe.
Početkom maja 1941. godine ustaški povjerenik za Bosnu, rimokatolički župnik sarajevski, Božidar Brale, zatražio je od mitropolita Petra telefonom: „pošto je ćirilica stavljena van zakona” u NDH, da on istog dana naredi svojim sveštenicima i crkvenim opštinama da više ne pišu ćirilicom i da pečate zamijene latinicom. Ako u određenom roku ovo ne izvrše, biće pozvani na odgovornost. Mitropolitov odgovor bio je kratak: „Ćirilovo se pismo ne može ukinuti za 24 sata, a osim toga rat još nije završen.”
Pošto je odbio da drži blagodarenje za Pavelića i da u zvaničnoj prepisci upotrebljava latinicu, mitropolit Petar je očekivao svakog trenutka da ga uhapse.
Poslije podne 12. maja 1941. godine došli su ustaški policijski agenti u Mitropoliju i odveli mitropolita u „ravnateljstvo”, ne dozvolivši da ga neko prati. Iz policijske uprave mitropolit Petar je odveden u opšti zatvor Beledija.
Iz Zagreba, mitropolita su odveli u Kerestinec kod Samobora. Tu je obrijan, skinuta mu je mantija, maltretiran je i mučen, kako su posvjedočili očevici. U Kerestincu je bio do 15. juna, kada je logor rasformiran, a mitropolita su sa grupom zatvorenika istog dana odveli u zagrebačku policiju. Iz Zagreba je noću sproveden u zloglasni ustaški logor Gospić. Tamo su ga mučili i maltretirali: po kiši i pljusku izvodili su ga u dvorište logora, tukli kundacima i tjerali da „drži pridike kako je pridikovao Srbima u Sarajevu.”
U Gospiću se gubi trag mitropolitu Petru. Srpska crkva je pokušavala na sve načine da nešto sazna o mitropolitu Zimonjiću i, ako je još živ, da ga oslobodi iz zatvora, ali nije uspjela u tome.
Danas ima više verzija o smrti mitropolita Petra Zimonjića. Po jednoj od tih verzija, mitropolit je iz logora u Gospiću odveden u logor Jadovno na Velebitu, gdje je ubijen maljem u glavu i bačen u jednu provaliju, najverovatnije u Šaranovu jamu. Po drugoj verziji, koja se zasniva na svjedočanstvu Jove Furtule i Jove Lubure koje su dali Komisiji za prikupljanje podataka o stradanju Srba u Drugom svjetskom ratu, mitropolit Petar je poslije mučenja ubijen u logoru u Jasenovcu i bačen u užarenu peć za pečenje cigle. Ni dan danas se ne zna tačno mjesto gdje se nalazi grob mitropolita Petra Zimonjića, a ni tačan datum smrti.
