Srpska pravoslavna crkva proslavlja danas Svetog sveštenomučenika Petra Dabrobosanskog

Izvor: Filter

Sveštenomučenik Petar /Zimonjić/, mitropolit dabrobosanski, sin je vojvode i sveštenika Bogdana Zimonjića. Rođen je u Grahovu 24. juna 1866. godine.
Monaški postrig primio je 6. septembra 1895. godine. Za episkopa zahumsko-hercegovackog hirotonisan je i ustoličen u Mostaru 9. juna 1903. godine.
Poslije odlaska u mirovinu mitropolita dabrobosanskog Evgenija /Letice/
postavljen je kraljevskim ukazom od 7. novembra 1920. za mitropolita ove eparhije.

Sveti arhijerejski sabor ujedinjene Srpske pravoslavne crkve izabrao je Petra za mitropolita dabrobosanskog sa sjedištem u Sarajevu, a zvanično je na taj položaj, prema tadašnjoj crkveno-pravnoj praksi postavljen, ukazom kralja od 7. novembra 1920. godine. Po odluci Sabora, i dalje je administrirao Zahumsko-hercegovačkom eparhijom do izbora njenog novog episkopa.

U Sarajevu je brzo postao omiljen među narodom. Stekao je ugled i poštovanje i kod Hrvata i kod muslimana. Tako, kada je došao na ustoličenje novog reis-ul-uleme u Sarajevu, okupljeni muslimani su mu priredili prave ovacije. Svakog Božića išao je nadbiskupu Šariću da čestita veliki hrišćanski praznik.

Za njegovo vrijeme u Mitropoliji dabrobosanskoj podignuti su i osvećeni hramovi u Kaknju, Brezi, Mokrom kod Pala, Hadžićima, Turbetu i Kiseljaku, crkvena zvona u Rudom, u novosagrađenoj crkvi u Brezi, crkveni toranj u Bugojnu, zvona i kapela u Osojnici kod Zenice. Pred rat, u Novom Sarajevu podignut je Hram Preobraženja Gospodnjeg koji je 8. septembra 1940. godine osvetio patrijarh srpski Gavrilo, uz sasluženje mitropolita Petra, vladike žičkog Nikolaja i drugih srpskih arhijereja. Prema podacima iz 1935. godine u eparhiji je bila 81 crkva i kapela. Samo 1935. godine sagrađene su 3 crkve i 2 kapele, a opravljeno je 9 kapela i 4 crkve. Izrađivani su novi ikonostasi, obraćena je pažnja na škole i na katihizacije.

Mitropolit Petar je često posjećivao časove vjeronauke u osnovnim i srednjim školama. Uspio je da zgradu Bogoslovije u Reljevu, sa zemljištem, vrati u vlasništvo Srpske pravoslavne crkve. Pripremao je zidanje bogoslovije u sklopu Stare crkve u Sarajevu na Baščaršiji, da bi Reljevsku bogosloviju pretvorio u monašku školu, ali ga je Drugi svjetski rat omeo u tome. Isto tako propala su nastojanja da se osnuje crkvena pojačka škola.

U krilu Crkve pokrenute su dobrotvorne akcije. Krajem 1929. godine Sarajevska crkvena opština je osnovala tri humane socijalne ustanove: Dječiji dom, Dječije zabavište i Sirotinjsku kuhinju. Crkvena opština je davala novčanu pomoć sarajevskoj sirotinji, za odjevanje siromašne dece sarajevskih osnovnih škola, šegrtskom domu, „Prosvjeti”, pjevačkom društvu „Slogi” i mnogim drugim ustanovama.

Posebna pažnja posvećena je ženskom monaštvu u mitropoliji. Sređena je crkvena administracija, koju je Prvi svjetski rat u mnogim mjestima uništio. Obraća se pažnja na bogosluženja, litije, na crkvene stvari, odjeću. Služi se u bolnicama i zatvorima. U crkvama se njeguje propovjed i horsko pjevanje.

Poslije smrti patrijarha srpskog Varnave mitropolit Petar je bio jedan od kandidata za patrijarha.

Po izbijanju Drugog svjetskog rata, savjetovano mu je da se skloni u Srbiju ili Crnu Goru. On je na to odgovorio: “Ja sam narodni pastir, te me veže dužnost, gdje sam dijelio dobro sa narodom, da isto tako i zlo sa narodom podnosim i podijelim, i prema tome mora se sa narodom sudbina dijeliti i ostati na svome mjestu”.

Dosljedno je branio pravoslavnu vjeru i srpsko pismo pred njemačkim Gestapoom. U tom bezočnom napadu, posebno zabrani upotrebe ćirilice, odlučnu ulogu imao je rimokatolički sveštenik Božidar Bralo, ustaški povjerenik za BiH.

Mitropolit Petar uhapšen je 12. maja 1941. godine i zatočen u zatvor “Beledija”, a 15. maja iste godine otpremljen je u zagrebački ustaški logor Kerestinec, gdje je obrijan i oduzeta su mu sva episkopska obilježja.

Prema jednoj verziji, Sveti Petar Dabrobosanski ubijen je u Jasenovcu, gdje je bačen u užarenu peć za pečenje cigle, a prema drugoj odveden je u Gospić, a onda je sa još 55 pravoslavnih sveštenika bačen u jamu Jadovno na Velebitu.

Sveti arhijerejski sabor 1998. godine proglasio je mitropolita dabrobosanskog Petra za sveštenomučenika.

Srpska crkva ga proslavlja treće nedjelje u mjesecu septembru.

Grad Istočno Sarajevo proslavlja Svetog Petra Dabrobosanskog kao svoju krsnu slavu.