Novi prihod za Istočno Sarajevo: Umjesto u republički, dio prihoda od poreza na dobit ide u gradski budžet

Izvor: Filter/Mira Kostović

Poslanici Narodne skupštine Republike Srpske raspravljali su od juče do danas u 1.00 čas o izmjenama i dopunama Zakona o budžetskom sistemu Republike Srpske.

Od prisutnih 59, glasalo je 58 poslanika. Za predložene izmjene i dopune glasalo je 46 poslanika, a njih 12 je bilo protiv.

Iako se prethodnih dana najviše govorilo o raspodjeli sredstava od PDV-a i povećanju u korist nerazvijenih i izrazito nerazvijenih opština, za Istočno Sarajevo bila je značajna još jedna dopuna. I to ona koja se tiče dodatnih sredstava za Grad Istočno Sarajevo.

Naime, zbog specifičnosti strukture finansiranja Grada Istočno Sarajevo, predloženo je izdvajanje od prihoda od poreza na dobit koji plate privredni subjekti na teritoriji Grada Istočno Sarajevo i to u omjeru 85:15 u korist budžeta Republike Srpske.

Ovo je prihod koji će se po prvi put naći u budžetu Grada Istočno Sarajevo jer je ranije ukupan iznos poreza na dobit koju plate preduzeća na području Grada pripadao budžetu Republike Srpske.

Procjenjuje se da će na ovaj način budžet Grada Istočno Sarajevo biti uvećan za minimalno 4 miliona maraka godišnje.

Prijedlog gradonačelnika Ljubiše Ćosića koji su podržali Skupština grada, Savez opština i gradova RS, Vlada i Narodna skupština

Podsjećamo, Skupština grada Istočno Sarajevo je u februaru ove godine usvojila inicijativu kojom se traži dio prihoda od poreza na dobit, kako bi Grad imao dodatni poreski prihod.

Na sjednici na kojoj se glasalo o inicijativi da se dio prihoda iz republičkog budžeta usmjeri u budžet Grada Istočno Sarajevo,  odbornici SDS-a su bili uzdržani. Tada su istakli da, iako podržavaju inicijativu, smatraju da se o njoj ranije trebalo konsultovati i sa načelnicima opština iz sastava Grada, kako bi se uskladio zajednički prijedlog.

Ranije je jedan od najznačajnijih vlastitih prihoda Grada Istočno Sarajevo bila komunalna taksa. Navedeni prihod je gradskom budžetu godišnje donosio i do 1.500.000 KM.

Međutim, usvajanjem Zakona o izmjenama Zakona o komunalnim taksama, koji je Narodna skupština Republike Srpske usvojila u decembru 2021. godine, Grad je ostao bez tog prihoda.

Vlada je planirala opštinama i gradovima nadomjestiti sredstva planirana od ovog prihoda rastom drugih poreskih prihoda, odnosno u najvećoj mjeri rastom prihoda od poreza na dohodak.

Ipak, to nije tako u slučaju grada Istočno Sarajevo. Smanjenje prihoda po osnovu komunalne takse, ostalim jedinicama lokalne samouprave može se nadomjestiti podizanjem stope nekog od ostalih poreskih davanja koja su u nadležnosti konkretne jedinice, ali Grad Istočno Sarajevo nema način kako da nadomjesti ove gubitke.

Zbog specifične organizacije, značaja i položaja potrebna posebna pažnja

Istočno Sarajevo je jedinstven grad u Republici Srpskoj po svojoj organizaciji. Nerijetko oni koji ne žive u Istočnom Sarajevu ne znaju sve specifičnosti koje ovaj grad prate od samog njegovog nastanka. Stoga, nekoliko rečenica o Istočnom Sarajevu – o administrativnom uređenju, istoriji i značaju daljeg razvoja.

Grad Istočno Sarajevo je za tri decenije postojanja i sa više od 65.000 stanovnika jedan od rijetkih u Republici Srpskoj sa pozitivnim migracionim saldom

Ima šest opština koje imaju zakonodavnu i izvršnu vlast, svoje budžete, vlasnici su imovine od koje ubiru naknade po osnovu prometa nepokretnosti, rente, građevinskog uređenja zemljišta, prihode od poreza, takse, naknade, novčane kazne (izuzev kazni utvrđenih aktima grada), prihodi od nezakonito stečene imovine i imovinske koristi, doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje i ostale prihode. Kao i sve ostale opštine ili gradovi (koji u svom sastavu nemaju više opština) u Republici Srpskoj.

Na drugoj strani, Grad Istočno Sarajevo je administrativni centar Sarajevsko-romanijske regije. Grad koji od poreskih prihoda ima samo prihod po osnovu poreza od PDV-a i neporeske prihode od taksi i komunalnih naknada koje dijeli sa opštinama u omjeru 50:50.

U borbi za slobodu, Srbi Sarajevsko-romanijske regije tokom Odbrambeno-otadžbinskog rata u periodu 1992-1995. godine dali su ogromnu žrtvu za Republiku Srpsku oličenu u 4.211 položenih života boraca i 2.967 poginulih civila.

Po završetku Odbrambeno-otadžbinskog rata, a nakon potpisivanja Opšteg okvirnog sporazuma za mir u BiH u Dejtonu sarajevski Srbi napuštaju svoja odbranjena vjekovna ognjišta u opštinama koje su potpisivanjem Dejtonskog mirovnog sporazuma, pripale Federaciji BiH. U egzodusu sarajevskih Srba učestvovalo je više od 120.000 Srba.

Opravdanost inicijative za dio poreza od dobiti

Skupština grada Istočno Sarajevo na Svečanoj sjednici održanoj 13. marta 2023. godine povodom 30 godina od osnivanja Grada Istočno Sarajevo usvojila je Rezoluciju o daljim pravcima razvoja grada.

Članom 8. Rezolucija je Grad Istočno Sarajevo odredila kao Grad partner od strateškog značaja zbog svog specifičnog položaja, kao i važnog mjesta koje zauzima u istoriji Republike Srpske.