Sarajevsko-romanijski korpus (Sami protiv svih)
Izvor: soko-1.blogspot.com
Sarajevsko-romanijski korpus Vojske Republike Srpske (SRK VRS) bio je jedan od pet korpusa Vojske Republike Srpske. Na današnji dan 1992. godine osnovan je odlukom Glavnog štaba (Generalštaba) Vojske Republike Srpske.
U znak sjećanja na najtvrđi bedem otadžbine, objavljujemo tekst preuzet iz knjige “Vojska Republike Srpske 1992-2005“, autora Danka Borojevića i Dragog Ivića.
Formiranje SRK
Sarajevsko-romanijski korpus VRS (SRK VRS) nastao je od delova 4. Korpusa JNA. Odlukom Predsedništva Srpske Republike Bosne i Hercegovine o formiranju Vojske Srpske Republike BiH, 4. Korpus JNA preformiran je u SRK VRS. Na osnovu naredbe komandanta GŠ VRS od 22. maja 1992. godine formiran je SRK. Odlučeno je da se taj korpus razmesti na širem području Sarajeva (Naredbom Glavnog štaba Vojske Srpske Republike BiH, str. pov. br. 02/5-31 od 04. 06. 1992. godine, određene su zone odgovornosti korpusa i naredni zadaci Vojske SR BiH.
Elementi bivše JNA pristupile su snagama lokalne TO i učestvovali su u organizovanju i popunjavanju jedinica SRK. Korpus je po formaciji trebalo da broji 22800 ljudi. Međutim, zbog brojnih problema formacijska popunjenost ljudstvom SRK kretala se između 15000 i 18000 boraca, dok je prosečna popunjenost bila oko 13000 boraca.
Zona odgovornosti korpusa
Granica zone odgovornosti SRK obuhvatala je: severna i jugozapadna granica: Drinjača (uključno), Ravno brdo – tt. 1019 (isključno), prevoj Hrastić – k. 524 (uključno), Kladanj (isključno), Olovo (isključno), Dernek – tt. 1465 (uključno), s. Podgora (uključno), zapadna granica: s. Podgora, Rakovica (uključno), Hadžići (uključno), s. Presjenica (isključno), Đokin toranj – tt. 2086 (isključno), južna granica: Đokin toranj, Miljevina (isključno), Foča (isključno), reka Ćehotina do s. Mirčići i dalje granicom sa Crnom Gorom, istočna granica: granica sa SRJ i rekom Drinom do s. Drinjača. ), u bivšoj zoni odgovornosti 4. Korpusa JNA.
Formiranje jedinica u Korpusu
Naredbom komandanta GŠ VRS str. pov. br 30/18-17 od 16. juna 1992. godine naređeno je formiranje komandi i jedinica Vojske Srpske Republike BiH, u kojoj je za SRK naređeno da se formira:·
Komanda korpusa,
Komanda stana SRK VRS,
4. bataljon vojne policije (4. bvp),
4. bataljon veze,
4. autotransportni bataljon,
4. sanitetski bataljon,
4. inženjerijski bataljon,
4. mešoviti artiljerijski puk (4. map),
4. mešoviti protivoklopni artiljerijski puk (4. mpoap),
4. laki artiljerijski puk PVO (4. lap PVO),
4. izviđačko-diverzantski odred (4. IDO),·
4. četa za ABHO,
1. Sarajevska mehanizovana brigada,
2. Romanijska motorizovana brigada (formiranjem Drinskog korpusa 1. novembra 1992. godine, izuzeta je iz SRK VRS i pridodata DK VRS),
1. Romanijska pešadijska brigada,
1. Ilijaška pešadijska brigada,
1. Ilidžanska pešadijska brigada,
1. Igmanska pešadijska brigada,· 3. Sarajevska pešadijska brigada (formirana krajem 1993. godine od 1. Vogošćanske lpbr, 1. Rajlovačke lpbr i 1. Koševske pbr),
Rogatička lpbr (formiranjem Drinskog korpusa 1. novembra 1992. godine, izuzeta iz SRK VRS i pridodata DK VRS, a zatim preimenovana u 1. Podrinjsku lpbr),
1. Romanijska lpbr (kasnije preimenovana u 1. Romanijsku pbr),
1. Vogošćanska lpbr (krajem 1993. godine ušla u sastav 3. Sarajevske pbr),
1. Koševska pbr (krajem 1993. godine ušla u sastav 3. Sarajevske pbr),
1. Rajlovačka lpbr ((krajem 1993. godine ušla u sastav 3. Sarajevske pbr),
2. Sarajevska lpbr,
4. Sarajevska lpbr.
U prvoj fazi svog postojanja, SRK je sačinjavalo trinaest brigada, tri samostalna puka za pružanje podrške i pet bataljona za tehničko održavanje i opskrbu. U jesen 1992. godine organizovanje sastava SRK privodilo se kraju. Brigade su reorganizovane, tako da su brigade Trnovo i Novo Sarajevo pripojene 1. Romanijskoj brigadi, a osnovana je i 1. Igmanska brigada, od brigada iz Blažuja i Hadžića. Krajem novembra 1992. godine 2. Romanijska motorizovana brigada i Rogatička brigada pridodate su Drinskom korpusu VRS, čime se broj brigada SRK smanjio na devet. Krajem 1993. godine i početkom 1994. godine brigade Rajlovac, Vogošća i Koševo pripojene su u novu 3. Sarajevsku pešadijsku brigadu, tako da se ukupan broj brigada smanjio na sedam.
Značajnije operacije VRS u kojim su učestvovali i borci SRK VRS
-Operacija “Lukavac-93”, je bio odgovor VRS na okupaciju Trnova, Rogoja, južnih padina Jahorine i planine Kovač i presecanje komunikacija koje povezuju srpsku Hercegovinu sa ostalim delovima RS. Cilj operacije je bio zauzimanje boljeg i povoljnijeg strateškog položaja oko Sarajeva i spajanje Istočne Hercegovine sa ostalim dijelom RS,
-Operacija “Drina”, operacije na Nišićkoj visoravni i oko Olova,
-Operacija “Zvezda-94”, cilj operacije je bilo zauzimanje Goražda.
Sarajevsko-romanijski korpus VRS je u građanskom ratu (u periodu od 1992. do 1995. godine) imao gotovo 4000 poginulih i preko 10000 ranjenih. Korpusom su komandovali: pukovnik Tomislav Šipčić, general-potpukovnik Stanislav Galić i general-major Dragomir Milošević. Načelnici štaba korpusa bili su: pukovnik Dragan Marčetić, general-major Dragomir Milošević i general-potpukovnik Čedo Sladoje. Komanda SRK bila je u Lukavici. Posle Dejtonskog mirovnog sporazuma dio zone odgovornosti i jedinica SRK VRS prelazi u mirnodopsku formaciju VRS, i biva raspoređeno u 5. Korpus VRS.
