Porodica važan faktor u rastu i razvoju djeteta

Izvor: gradistocnosarajevo.net

Broj djece sa govorno-jezičkim smetnjama i poremećajima iz spektra autizma u konstantnom je porastu. Genetika jeste važan, čak i primarni uzročnik, ali se, s druge strane, za većinu smetnji ne može reći da je tako, kaže viši asistent na Katedri za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju Medicinskog fakulteta u Foči, Andrijana Pavlović. Porodica je, smatra Pavlović, primarna sredina u kojoj bi svako dijete, od najranijeg uzrasta, trebalo da dobije adekvatne uslove koji će da pogoduju stimulaciji njegovog rasta i razvoja.

Pavlović ističe da je u okviru Medicinskog fakulteta u Foči u aprilu ove godine osnovan  Centar za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju u kojem postoje defektološki i logopedski kabinet, kao i senzorna soba. 

Magistar Pavlović, kaže da su na tretmanima u ovom centru u najvećem broju zastupljena djeca sa govorno-jezičkim smetnjama, te djeca sa poremećajem iz spektra autizma, dok, u nešto manjem broju, dolaze djeca sa smetnjama u intelektualnom razvoju, poremećajima pažnje i hiperaktivnošću.

Andrijana Pavlović ističe da je Centar trenutno glavna nastavna baza i da studenti Medsicinskog fakulteta imaju mogućnost da kroz vježbe iz različitih nastavnih predmeta prisustvuju radu sa djecom, razgovaraju sa njihivom porodicom, te sami učestvuju u izvođenju tretmana.

Studenti često ističu da im ovakav način rada osnažuje kvalitet školovanja i učenja, te pruža mogućnost da se, zajedno sa svojim profesorima, bore za prava, jednakost i vidljivost u društvu djece i omladine sa smetnjama u razvoju.

„Osim defektologa i logopeda, koji su ujedno i saradnici na studijskom programu Specijalna edukacija i rehabilitacija, u rad ovog centra su uključeni i profesori koji dolaze iz Beograda, sa istoimenog fakulteta“, navodi Pavlović, te naglašava da se kroz svakodnevne tretmane pružaju neophodne stimulativne vježbe, u zavisnosti od individualnih sposobnosti djece i da,  u suštini, samo takav način rada, uz podršku i pomoć roditelja, može da dovede do rezultata.

Ona ističe da trenutno, najviše, u Centar dolaze djeca do sedme godine života, a da najmlađi korisnik ima dvije godine, dok najstarije dijete ima devet godina.

UTICAJ TELEFONA NA RAZVOJ GOVORNO-JEZIČKIH POTEŠKOĆA

Pavlović objašnjava da trenutno postoji eksponencijalni rast broja djece sa govorno-jezičkim teškoćama, te da moguće objašnjenje leži u današnjem načinu života. Navodi da su roditelji često prezauzeti, da manje vremena provode sa djecom. Andrijana dodaje da savremena istraživanja ukazuju na razarajuće efekte upotrebe telefona, odnosno, ekrana u periodu ranog razvoja.

Kako navodi, istraživanja su pokazala strukturalne promjene u mozgu djece koja prekomjerno koriste telefon. Ona naglašava da za djecu mlađu od dvije godine, prema propisima Svjetske zdravstvene organizacije, upotreba mobilnog telefona nije dozvoljena, dok se za djecu stariju od dvije godine ne preporučuje upotreba više od jednog sata dnevno.

„Roditelji najčešće dozvoljavaju ovakav vid „zabave“ u periodu kada se u ishranu djeteta uvodi čvrsta hrana (što je otprilike u uzrastu od pet-šest mjeseci), a pomoć logopeda potraže mnogo kasnije, nerijetko i nakon treće godine života kada bi govor uveliko trebalo da bude razvijen“, navodi Pavlović.

Ona kaže da je najvažnije, te da je pravilo struke, da se što ranije počne sa radom, čime se dolazi do bržih i boljih rezultata. Objašnjava da je period do treće godine života dragocjen i da to nikakako ne bi trebalo da se propusti.

„Upijajući um“ ili „plastičnost mozga“, koji dijete posjeduje u tom periodu daje nam mogućnost rane intervencije, gdje su rezultati učinkovitiji, kaže magistar specijalne edukacije i rehabilitacije i posebno naglašava da se roditeljima ne preporučuje da čekaju, nego  da potraže savjet stručnjaka čim posumnjaju da postoji neki problem.

OSNIVANJE KATEDRE ZA SPECIJALNU EDUKACIJU I REHABILITACIJU

Studijski program Specijalna edukacija i rehabilitacija, sa dva izlazna profila, Logopedijom i surdoaudiologijom i Razvojnim poremećajima postoji od 2007. godine,  a osnovan je iz razloga što u Republici Srpskoj nije postojao fakultet koji bi se bavio vaspitanjem, obrazovanjem i rehabilitacijom djece sa smetnjama u razvoju.

 „Za sada, upisna kvota je svake godine popunjena, što nas posebno raduje. Nažalost, vjerujemo da je razlog i to što je broj djece sa smetnjama u razvoju u porastu i da samim tim postoji sve veća potreba za ovom vrstom zanimanja. Mladi ljudi su informisani i putem medija mogu svakodnevno da se upoznaju sa ovim činjenicama“, kaže Pavlović i dodaje da Katedra  iz godine u godinu proširuje svoje mogućnosti, kao što su uvođenje novih nastavnih baza gdje bi studenti mogli da stiču praktična znanja, te to navodi kao jedan od razloga zbog čega studenti biraju ovaj studijski program.

„Takođe, gostujući proofesori sa dugogodišnjim iskustvom u nauci i praksi doprinose da razvoj fakulteta ide uzlaznom putanjom“, ističe viši asistent.

Na pitanje šta defektologija kao relativno mlada i multidisciplinarna nauka, osim razvojnih poremećaja još proučava, Pavlović objašnjava da u najranijem uzrastu i na početku otkrivanja „problema“ najviše dodirnih tačaka ima sa medicinom,, te da se nešto kasnije težište prenosi na psihologiju i pedagogiju.

„S obzirom na to da je krajnji cilj specijalne edukacije i rehabilitacije uključivanje djece u socijalnu sredinu, tu je ujedno i najvidljivija veza sa sociologijom. Neizostavno je da jedan defektolog mora da posjeduje znanja iz svih ovih nauka kako bi što bolje pristupio problematici sa kojom se suočava i, što je najvižnije, radio to na pravilan način. Dakle, da bismo pomogli našoj djeci ne možemo da ne poznajemo tok i zakonitosti koje se odnose na razvoj djece tipičnog razvoja, a o čemu nas uče srodne naučne discipline“, objašnjava magistar Andrijana Pavlović.