Romanija – planina bogata prirodnim ljepotama i istorijskim nasljeđem

Izvor: Grad Istočno Sarajevo

Romanija u bukvalnom prevodu znači “zemlja Rimljana”. Ime Romanija je vjerovatno nastalo u ranom srednjem vijeku dolaskom Slovena i Avara početkom VII vijeka na ove prostore i povlačenjem “Romana” u planinu. Planina Romanija je poznata i kao “Hajdučka gora”.

Najviša tačka ove planine je Veliki Lupoglav sa nadmorskom visinom od 1652 metara. Podno Romanije se nalazi opština Pale, na jugu je planina Jahorina, a na istoku mjesto Glasinac. Na južnoj strani, iznad Pala, nalazi se čuvena Novakova pećina, dok se na zapadnoj strani Romanije, iznad Mokrog, nalaze poznate Crvene stijene.

Romanija je postala i atraktivna turistička destinacija koja u posljednje vrijeme, zahvaljajujući novom turističkom sadržaju, privlači veliki broj posjetilaca.

Miroslav Divčić, član Planinarskog društva „Glasinac“ Sokolac, kaže da Romanija do prije par godina nije bila veliki turistički kapacitet i služila je uglavnom za eksploataciju drveta.

„U posljednje vrijeme se, kroz nevladin sektor i organizacije koje se bave turizmom, počelo raditi ozbiljnije, kako bi Romanija postigla značajan turistički kapacitet, koji je zasluživala i ranije, međutim, bila je pomalo nepravedno zapostavljena“, smatra Divčić.

Via ferata ‘Sokolov put’ – turistički sadržaj koji je oživio Crvene stijene

Ako ste zaljubljenik u prirodu, visine, adrenalinske sportove, ovo je priča za vas.

Turistička organizacija grada Istočno Sarajevo i Gradska razvojna agencija realizovale su tokom 2020. godine projekat Via Ferata „Sokolov put“ na Crvenim stijenama, finansiran sredstvima Evropske unije, koji je znatno obogatio turističku ponudu Romanije.

Lokacija Crvenih stijena sada je mnogo pristupačnija i za one koji nisu ljubitelji planinarenja, ali vole prirodu i hoće da uživaju u prelijepom pogledu sa ove planine.

Polazna „stanica“ ferate  koja je  ukupne dužine od 350 metara  nalazi se u samom podnožju Crvenih stijena, do koje vam je od planinarskog doma „Glasinca“ potrebno oko 20 minuta hoda kroz šumu. Od početka do kraja ferate, do uspona na sami vrh Crvenih stijena, potrebno je oko sat i trideset minuta.

Feratom mogu da se kreću uglavnom psihofizički spremni planinari, ali sve je više rekreativaca koji žele da isprobaju ovaj adrenalinski sadržaj. Oni na usluzi imaju profesinalne vodiče koji ih ih obučavaju kako se koristi sertifikovana oprema za feratu, a potom ih prate prilikom prelaska.

Miroslav Divčić, koji je i vodič na via ferati, kaže  da ovu lokaciju tokom vikenda, zavisno od vremenskih uslova, posjeti više stotina turista.

U najavi novi sadržaji za sve generacije

S obzirom na to da je postojeća ferata na Crvenim stijenama za kratko vrijeme značajno doprinijela popularizaciji ovog kraja i razvoju turizma na Romaniji, ljubitelji Romanije razmišljaju i o novom sadržaju koji bi privukao posjetioce različitih generacija.

 Divčić najavljuje novu investiciju, odnosno, još jednu turističku atrakciju na Romaniji.

„U medijima se već pojavila informacija da je  u toku priprema terena za izgradnju druge via ferate na Crnoj stijeni, a riječ je o visokoj stijeni, još uvijek turistički neeksploatisanoj“, objašnjava Divčić i dodaje da će ponuda za posjetioce uskoro biti obogaćena kajakom na rijeci Bioštici, što bi, uz podršku nevladinog sektora, trebalo da bude završeno do naredne turističke sezone.

Divčić kaže da se preduzimaju aktivnosti i na razvoju lovnog i ribolovnog turizma, te ističe da je cilj da na Romaniji pogodan i privlačan sadržaj pronađu svi, od najmlađih posjetilaca do onih najstarijih.

„S ciljem unapređenja dječijeg programa,  završavamo  zabavni park za najmlađe posjetioce u  blizini planinarskog doma, gdje je tokom protekle zimske sezone instalisani ski lift. Tu imamo  ski stazu dužine 200 metara, koja je pogodna za skijaške početnike“, naveo je Divčić.

Planinarsko društvo „Glasinac“, aktivan učesnik u razvoju, ali i očuvanju Romanije

Planinarsko društvo „Glasinac“ nastalo je u Sokocu, 2009. godine kao produkt želje nekolicine ljudi sa ranijim planinarskim iskustvom da ovaj vid rekreacije i aktivnosti bude promovisan u matičnoj opštini, koja zahvaljujući svom geografskom položaju raspolaže znatnim prirodnim bogatstvima. U narednim godinama društvo se omasovljava, organizuju se izleti lokalnog i republičkog karaktera, kao i pohodi na mnoge planinske vrhove u Evropi. Društvo trenutno broji oko 100 aktivnih članova.

Zastava PD „Glasinac“ razvila se na vrhovima Olimpa, Atosa, Rile, Karpata, Tatri, većini Dinarskog Gorja, te Julijskih Alpa.

Vera Mijatović, sekretar društva, objašnjava da je misija udruženja usmjerena ka razvoju planinarstva, ali i ekološke svijesti, te zaštite životne sredine.

„Od izuzetnog značaja jeste i  promocija kulturno-istorijskih znamenitosti na području ove opštine“, dodaje Mijatović.

Ona objašnjava da su planinarski dom ‘Crvene stijene’ na Romaniji, koji se danas koristi u turističke svrhe, izgradili članovi ovog društva, a da su finansijski podržani od Opštine Sokolac i Grada Istočno Sarajevo, kao i  Šumskog gazdinstva „Romanija“, preduzeća „Šume Republike Srpske“  i drugih donatora, dok je znatan dio sredstava obezbijeđen putem različitih javnih poziva i projekata.

Nedavno je u okviru Javnog poziva „ReLOad2“ projekta, koji je raspisala Evropska unija za zemlje Zapadnog Balkana, ovo planinarsko društvo predstavilo projektni prijedlog pod nazivom „Romanija, više od planine“.

Mijatović kaže da će sredstva koja su obezbijeđena u okviru ovog projekta, u iznosu 18.200 KM, biti usmjerena ka animaciji mladih ljudi i starijih generacija da posjete planinu, te da kroz različite aktivnosti, edukacije, izlete, planinarske pohode, takmičenja, bolje upoznaju prirodu i iskoriste sadržaje koje planina nudi.

Izgradnja pješačkih staza i sadržaja za izlete na otvorenom

Uskoro bi trebalo da bude završena markacija kružne staze, nazvane ‘Via Hajdučija’, koja će biti rađena po uzoru na postojeću feratu. Pohod ovom stazom biće prilika da posjetioci saznaju više o istoriji ovog kraja, odnosno, hajdučkim četama, koje su tim stazama prolazile.

„Radiće se tri staze različitih dužina, kao i prateći sadržaji, klupe, stolovi, koji će biti pogodni za izlete na otvorenom“, kaže Mijatović.

Dodaje da su na ovom području već sada na raspolaganju Park „Vjeverica“, dječiji adrenalinski park, kao i drugi sadržaji za djecu, a sve s ciljem animacije djece, kako bi provodila kvalitetno vrijeme u prirodi, a manje uz druge vidove zabave koje savremene tehnologije nude.

Za ljubitelje biciklizma uređene su biciklističke staze dužine od 10 do 50 kilometara, koje su prilagođene posjetiocima koji uživaju u planinskom biciklizmu. Staze su prilagođene rekreativcima, ali i profesionalnim biciklistima, u zavisnosti od interesovanja i fizičkih mogućnosti.

Mijatovićeva navodi da planinari ‘Glasinca’ imaju uspješnu saradnju sa drugim društvima, te da, osim toga, djeluju u okviru Savjeta planinarskih društava, koje se sastoji od šest planinarskih društava, speleološkog udruženja i pet planinarskih domova.

U saradnji sa Turističkom organizacijom grada Istočno Sarajevo i ostalim društvima, u planu je organizacija velikog planinarskog sleta, koji bi trebalo da bude realizovan u okviru proslave slave grada Istočno Sarajevo – Svetog Petra Dabrobosanskog.

Romanija – zaštićeno područje

Dio planine Romanije uskoro bi trebalo da bude i zvanično zaštićen. Predviđeno je da područje od planinarskog doma do vidikovca Crvene Stijene, koje se prostire na oko 8.82 hektara, bude proglašeno zaštićenim područjem.

„Opštine Pale i Sokolac su finansirale izradu izvještaja flore i faune na terenu i sada je potrebno da Republički zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa okonča izradu studije, koja bi trebalo da bude proslijeđena na usvajanje u Narodnu skupštinu Republike Srpske“, kaže Vera Mijatović i napominje da je nedavno usvojena i Strategija razvoja turizma opštine Sokolac, sa strateškim ciljevima koji obuhvataju poboljšanje i razvoj turističke infrastrukture.

Ona ističe da su, u okviru strateških dokumenata, za period 2021-2025. godine, planirali pet projektnih prijedloga i ideja, a nada se da će biti uspješni, s obzirom na dobre reference koje su ostvarili u prethodnom periodu.

Na kraju ove priče, naša topla preporuka da posjetite Romaniju, junačku goru sa bogatom istorijom i prelijepim pejsažima.

Prva destinacija koju bi trebalo posjetiti na Romaniji, polazna tačka u istraživanju ove planine, jeste planinarski dom ‘Crvene stijene’. Kada krenete dalje, dočekaće vas ljepota netaknute prirode i predjeli koje ćete poželjeti ponovo da posjetite.

Planinarski dom još ne raspolaže smještajnim kapacitetima, ali sekretar društva objašnjava da bi u toku ove godine trebalo da budu uređeni prvi sprat i potkrovlje, kapaciteta 30 ležaja. Nadaju se podršci Grada Istočno Sarajevo, Opštine Sokolac, ali i pomoći lokalnih donatora.