Sokolac: Brane Jovanović duborezom stvara umjetnost

Izvor: Srna/Dobrila Abazović

Jovanović je duborezom u drvetu javora izradio i dvadesetak ikona, od kojih je najviše poklonio prijateljima, a samo nekoliko je stiglo do kupca jer teško odlučuje da se odvoji od svojih radova, smatrajući da je u svaki od njih ugradio dio sebe

Gusle Sokočanina Brana Jovanovića proglašene su za najljepše u Sarajevsko-romanijskoj regiji na izložbi u Višegradu, što mu je dalo snage da nastavi sa duborezom u drvetu, rezbarenjem, crtanjem i pisanjem stihova, čime se bavi već skoro 30 godina.

Duborezom se počeo zanimati u ratnom periodu, učeći od prijatelja. Počeo je od prve ikone u drvetu koju je kupac odnio ne pitajući za cijenu, a potom je odlučio da se oproba i u pravljenju gusala od “javora suva”.

“Napravio sam jedne takve gusle, ali vrijedne”, priča Jovanović za Srnu i ne krije da mu je ta nagrada “dala krila za dalji let u svijet stvaranja”.

U taj posao je ušao “ponesen entuzijazmom”. “Gusle simbolizuju naše slobodarstvo na Romaniji”, kaže on i dodaje da na ovoj planini ima mnogo guslara.

Motivi za ukrase bili su mu velikani srpske istorije: Petar Petrović Njegoš, Vuk Karadžić, Karađorđe i Sveti Đorđe, kao simbol zaštitnika od svakog zla i tiranije.

Na njegovim guslama našli su se urezani stihovi “Gorskog vijenca” koji zajedno sa motivima “bijelog orla ovjenčanog lovorom, listom hrasta i orlovima nad mauzolejom na vrhu Lovćena čine harmoniju, kao simboli slobode i Njegoša”.

“Posebno mi je zadovoljstvo bilo što su moji radovi prvi put izloženi na tromeđi Srbije, Crne Gore i Republike Srpske i zapaženi od ljudi koji cijene umjetnost, što je kod mene izazvalo jaku emociju”, navodi Jovanović.

On ističe da nema novca kojim se može nagraditi njegov višegodišnji trud za izradu gusala sa svim simbolima slobodarstva i oko 1.300 slova stihova “Gorskog vijenca”.

Njegovih ruku djelo je i dvadesetak ikona izrađenih duborezom u drvetu javora, od kojih je najviše poklonio prijateljima, a samo nekoliko je stiglo do kupca jer teško odlučuje da se odvoji od svojih radova, smatrajući da je u svaki od njih ugradio dio sebe.

Jovanović se pohvalio Srni i sklupturom izrađenom duborezom na dijelu oštećenog stabla bukve visokog oko 1,40 metara na kojoj su, osim likova svetitelja sa dvadesetak ikona, duborezom oslikani motivi iz Biblije.

“Skulptura je rađena tako da od njenog postolja počinju biblijski motivi začetnika ljudskog roda Adama i Eve, njihov izgon iz raja, lik proroka Isaije, Blagovijesti, te dolazak Isusa Hrista. Uz ove motive i likove, izrezbaren je i tekst vezan za svaki od tih događaja u hrišćanstvu”, naglašava autor.

U nastavku ove skulpture je motiv rođenja Spasitelja svijeta, te prateći biblijski likovi do Tajne večere. Tu je i izrezbareni krst raspeća Gospodnjeg sa svim likovima, od scene oplakivanja njegovog stradanja do dželata.

Ova jedinstvena skluptura u drvetu završava se izrezbarenim trnovim vijencem oko glave Isusa Hrista izrađenim od drveta i urezanim riječima posljednje Hristove poruke ljudskom rodu.

Kao i na guslama, Jovanović ističe, da svaki motiv na sklupturi prate kraći tekstovi iz Biblije sa ukupno 2.200 izdubljenih slova, i to Miroslavljevom ćirilicom.

U šupljini stabla bukve, iz kojeg je iz ruku Jovanovića nastala po svemu jedinstvena skluptura, nalazi se mini-skluptura sa detaljima u vezi sa rođenjem Hrista u vitlejemskoj pećini.

Jovanović je skupturu nazvao “Biblijska ideja” i posvetio joj jednu od svojih pjesama.

On napominje da stihove piše od rane mladosti i da ima dovoljno materijala za štampanje zbirke, ali ne želi to da radi po svaku cijenu, na “brzu ruku” i na uobičajen način.

“Želim da sve moje pjesme budu napisane na paus-papiru tušem, lijepim pisanim ćiriličnim slovima uz prikaz slike rađene mojom rukom po motivu pjesme, s obzirom na to da dobro crtam. Potom bi takva zbirka išla samo na kopiranje i uvezivanje u moju prvu knjigu”, objašnjava on.

Jovanović, inženjer mašinstva, radni vijek započeo je kao profesor u srednjoj školi, a potom u “Famosu” i drvnoj industriji “Romanija”, ali je u teškim poslijeratnim godinama odlučio da se posveti onome što je godinama volio, da crta, piše stihove i uživa u neobičnom umjetničkom stvaranju.

On nepune tri godine sa suprugom Vilom u selu Knežina, kod Sokoca, uživa u penzionerskim danima ispunjenim umjetničkim izražavanjem u stihu, duborezu i crtanju, te izgradnji ljetnikovca na kojem svakom detalju daje pečat svoje umjetničke duše.

Usput dovršava porodičnu kuću u kojoj će se okupljati njihovi sin i kćerka sa porodicama.