Izum hemičara iz Srbije – pivo obogaćeno cinkom ”sa efektom protiv starenja”

Izvor: BBC NEWS

Tečnost zlatno-žute boje na koju se naslanja debeli sloj pjene, gorkog ukusa ali osvježavajuća, u čuvenoj „zidarskoj” flaši od pola litre, limenci ili znojavoj krigli, mnogima je prvi izbor kada je riječ o alkoholnim napicima.

Izlazak u grad sa društvom, gledanje utakmica ili bilo koji drugi vid okupljanja u Srbiji i širom svijeta, gotovo je nemoguće zamisliti bez piva – svijetlog, tamnog, zanatskog, pšeničnog, a uskoro vjerovatno i onog sa cinkom.

Studenti četvrte godine Hemijskog fakulteta u Beogradu, u saradnji sa asistentima i profesorom, proizveli su pivo obogaćeno cinkom sa, kako navode, „imunostimulišućim dejstvom i efektom protiv starenja”.

„Probao sam pivo koje su napravili studenti i moram da priznam da su ga odlično ,skuvali'”, navodi u pisanom odgovoru za BBC na srpskom Vladimir Beškoski, profesor Hemijskog fakulteta u Beogradu.

Laboratorijske vježbe na kojima su studenti napravili ovaj napitak bile su dio profesorovog izbornog predmeta Biotehnološka i industrijska biohemija, kojima su rukovodile asistentkinje Kristina Joksimović i Marija Lješević.

Zamalo standardno zanatsko

Do saradnje profesora, asistenata i ostalih naučnika koji su uključeni u projekat sa studentima došlo je jer se, navodi Beškoski, na Hemijskom fakultetu trude da im „omoguće dobro znanje” iz raznih oblasti ove nauke, te da ga „primjene u praksi”.

„U okviru realizacije projekta prethodno su optimizovani svi dijelovi proizvodnog procesa, a potom su koleginice i kolege na vježbama testirali dobijanje piva na nešto većoj skali od eksperimentalne”, dodaje.

Tako je tokom posljednjih mjeseci razvijano pivo koje se po mirisu, ukusu i mnogim drugim svojstvima ne razlikuje od standardnih zanatskih (kraft) piva, osim u „jednom važnom mikroelementu” – cinku.

Za ovaj mineral su se opredijelili jer pored mnogih drugih hranljivih sastojaka i vitamina, njega nema u značajnijim količinama u pivu, ističe profesor.

Dodaje da je time takođe „poboljšan proizvod koji je u ljudskoj upotrebi hiljadama godina”.

Još jedan od razloga zašto je cink postao prvi izbor bila je pandemija korona virusa i potreba da se „ljudsko zdravlje očuva” i „smanji pritisak na zdravstveni sistem”.

„Imunostimulišuće dejstvo i efekat protiv starenja”

Profesor Beškoski kaže da je najizazovniji dio bio kako dobiti „,organski vezan cink” u najpovoljnijoj, optimalnoj količini, a zatim i pivo u kome sadržaj ovog minerala neće prevazilaziti preporučeni dnevni unos.

Naposijletku su u tome uspjeli – prvo su dobili cink koji je organski vezan, a zatim i kvasac koji su koristili za dobijanje piva.

Zahvaljujući organski vezanom cinku, pivo sa Hemijskog fakulteta ima „imunostimulišuće dejstvo”, kao i „biousvojivost”, što znači da ljudsko tijelo može da ga usvoji za razliku od „neorganskih oblika”.

„Biousvojivost omogućava i lakšu upotrebu cinka od strane ćelija našeg tijela koji ima važnu ulogu kao kofaktor brojnih enzima, ali i za stabilnost molekula DNK”, ističe Beškoski.

Enzimi su proteini koji ubrzavaju hemijsku reakciju i izuzetno su važni za organizam i život uopšte, dok su kofaktori supstance koje se vezuju za njihove „aktivne centre” i proširuju aktivnost enzima.

„Postoje enzimi koji organski vežu cink i tek tada su pravi katalizatori, a ako nema cinka enzim ne može da katalizuje (ubrza) reakciju”, objašnjava profesor.

Prema navodima hemičara, njihovo pivo ima i „efekat protiv starenja”.

To je, ističe profesor, zato što pivo obogaćeno cinkom sadrži „važne kompomentne” koje imaju „probiotsko dejstvo i deluju kao stimulatori rasta probiotskih mikroorganizama”.

Navodi da ljudi žive u „finoj simbiozi” sa zajednicom mikroorganizama koje naseljavaju sve delove ljudskog tela, ali da tokom bolesti čovjeka njihova brojnost opada.

Postavljeno je pitanje da li je smanjenje sadržaja dobrih mikroorganizama u nama posljedica ili uzrok bolesti.

„Danas znamo da zdravi mikroorganizmi omogućuju dobro zdravlje i dugovječnost i domaćinu, u ovom slučaju čovjeku”, ističe Beškoski.

Pored svih navedenih prednosti cinka u pivu, profesor tvrdi da ovaj mineral „olakšava i smanjuje probleme” koje muškaraci u starosti mogu imati sa prostatom.

Šta kažu ljubitelji piva?

Prva asocijacija na cink, Filipu Milosavljeviću iz Beograda, nije pivo već „svježe povrće” i, u posljednje vrijeme, „tablete za imunitet”.

Međutim, rado će degustirati i pivo sa ovim mineralom kada se pojavi jer, kaže, voli različite ukuse.

„Zvuči mi kao vrlo zanimljiva ideja, nešto o čemu bih hteo da saznam više i što bih definitivno probao”, kaže 31-godišnji master filolog za BBC na srpskom.

Okusio je slast velikog broja netipičnih vrsta piva kako u Srbiji, tako i u inostranstvu – od onih sa medom i mlijekom, do vrsta sa malinama i čokoladom, ali nigdje nije naišao na pivo sa cinkom.

„Očekujem ukus nalik gorkim pivima koji imaju izraženu notu hmelja.

„To bi bila prva pretpostavka – da gorčina dođe do izražaja u odnosu na druge komponente”, objašnjava Milosavljević.

Kaže da neće čekati preporuku pošto se pivo pojavi na rafovima supermarketa ili u kafićima – tako nešto bi bila samo dodatna prednost.

„Volim da probam sve nove ukuse piva bez obzira šta podrazumevaju, pa ću tako i ovo.”

Koji su dalji planovi?

Pivo sa cinkom je proizvedeno u okviru projekta koji je odobren na konkursu „Dokaz koncepta” Fonda za inovacionu delatnost Republike Srbije.

Realizacija je počela septembra 2020. i traje godinu dana.

Pošto se datum završetka projekta bliži, a pivo je već degustirano, kuju se planovi za dalje.

„Komercijalizacija i izlazak na tržište”, najavljuje Beškoski njihove naredne poteze.

Ukoliko dobiju na konkursu Fonda za naredni, veći projekat, to će im, dodaje, omogućiti „ove važne naredne korake”.

Kratka istorija ,,tečnog hljeba”

Pivo je alkoholno piće koje nastaje vrenjem ječmenog slada – proklijalog žita.

Pored ječma pivo se pravi i od drugih žitarica – pšenice, kukuruza, raži, pirinča…

Prvi proizvođači piva bili su još pre 13.000 godina Natufijanci, pripadnici praistorijske zajednice koja je živjela na prostoru današnjeg Izraela i Palestine.

Na drugom kraju azijskog kontinenta, u Kini, proizvodnja jednog od najstarijih i najpopularnijih alkoholnih napitaka počela je prije 8.000 godina o čemu svjedoče analize grnčarije iz tog perioda.

U Egiptu su nedavno pronađeni ostaci nečega što bi takođe moglo da bude jedna od najstarijih pivara u istoriji, iz perioda prije skoro 5.000 godina.

Biljka hmelj, koja „tečnom hljebu”, kako su ga nazivali u srednjem veku, daje gorčinu i djeluje kao prirodni konzervans, postala je neizbježni sastojak u njegovoj proizvodnji u 13. veku u Njemačkoj.

Takav recept je naširoko prihvaćen, pa je nastavio da se širi po Evropi.

Prva pivara na prostoru današnje Srbije počela je sa radom 1722. godine u Pančevu.

Tokom 19. vijeka fabrike piva su izgrađene u Apatinu, Zrenjaninu, Vršcu, Beogradu, Zaječaru, Valjevu, Nišu i drugim mjestima.

Mnoge od njih još uvijek rade.

Danas, prije svega zahvaljujući zanatskim (kraft) pivarama koje posluju i u Srbiji, pored standardnih vrsta, ljubitelji ovog napitka mogu da uživaju i u pivu sa ukusom raznog voća, povrća, začina i drugog.

Najstarija kraft pivara u Srbiji je Krugher&Brent iz Ritiševa kod Vršca, osnovana 1991. godine.